Tentoonstelling bespreking

'Living, Forgiving, Remembering’

​

Is de huidige mens en haar kunst nog in voor 'leven, vergeven en herinneren'?

 

Op een typische Nederlandse zonnige herfstdag loop ik door Arnhem richting Museum Arnhem in De Kerk om daar de tentoonstelling ‘Living, Forgiving, Remembering’ te bekijken. In de huidige tijd met een lopend dodelijk pandemie is het bijzonder dat we naar tentoonstellingen kunnen. Voor ik De Kerk betreed is het er eng stil en koud. Komt dit door de tentoonstelling of toch doordat er niemand rondom en in De Kerk te vinden is. Ben ik de enige bezoeker?!

Ik kan mijn tijd nemen en alles goed bekijken doordat ik niet gestoord word door andere mensen. De kunstwerken nemen me mee door de tentoonstelling.

 

Aan het begin van de tentoonstelling wordt uitgelegd wat het verhaal achter de tentoonstelling is. De kern van de tentoonstelling is dat verzoening meer nodig is dan ooit tevoren. In de wereld is bijna geen empathie en begrip (meer) te vinden. In deze tentoonstelling zijn kunstwerken bij elkaar gebracht waarin verzoening, tolerantie en herinneren centraal staan en waarin het overbruggen van tegenstellingen op velerlei wijzen tot uiting komt.

Ik ga een aantal kunstwerken tot in detail bekijken, kunstwerken die eruit springen en die op een simpele maar bijzondere manier het verhaal mij nog eens vertellen, wat ik heb gelezen aan het begin van de tentoonstelling.   

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Eenmaal bij het eerste kunstwerk aangekomen dat opvalt kijk ik omhoog, opzij en om het kunstwerk heen. Het kunstwerk is groter dan mijzelf. Ik zie een grote witte losse muur die schuin in de ruimte staat met daarop het desbetreffende kunstwerk. Als ik van een afstand kijk zie ik op de witte muur/wand allerlei schrobborstels zitten. Wanneer ik dichterbij kom en de borstels beter bekijk zie ik dat het geen gewone haren zijn die in de borstels zitten, maar zijn ze vervangen door lucifers. De lucifers zijn soms al aan geweest. Sommige langer dan de andere. Het werk heet ‘Qwitha’. De titel 'Qwitha' verwijst naar het isiXhosa-woord voor lege container en naar luciferdoosje, de bijnaam voor de zogenaamde behuizing in de townships, die de overheid liet bouwen aan de rand van de steden, voor de zwarte bevolking.

Het is gemaakt door Lungiswa Gqunta. In haar installaties, videowerk en performances vestigt de Zuid-Afrikaanse kunstenaar Lungiswa Gqunta de aandacht op de nasleep van de koloniale en patriarchale overheersing die tot op de dag van vandaag grote sociale ongelijkheid in Zuid-Afrika in stand houdt. Voor de inwoners van townships is er weinig veranderd sinds racisme wettelijk verboden werd. Met het gebruik van alledaagse voorwerpen, waaronder huishoudelijke objecten, onderstreept Gqunta dat 'thuis niet alleen een plek is voor geborgenheid, maar ook van strijd.'

 

Dit werk verwijst naar de dreiging van geweld in de Zuid-Afrikaanse postapartheid samenleving. Als symbool daarvoor worden herkenbare, huishoudelijke objecten die, met een kleine aanpassing, zoals vervanging van borstelharen door lucifers, tot de vonk kunnen leiden die ingrijpende maatschappelijke veranderingen op gang kunnen brengen. Hiermee wordt bedoeld dat de meest kleine (alledaagse) dingen een grote maatschappelijke verandering kunnen teweeg brengen. De vonk, de vlam, die de lucifers kunnen maken verwijst daarnaar. Ik voel aan dat de vonk zo kan overslaan op de lucifers. Op het filmpje aan de achterkant van de wandinstallatie is te zien hoe de borstels door het binden onder de voeten heen en weer worden geschommeld waardoor de lucifers aan zouden kunnen gaan. Dit laat zien hoe kleine bewegingen een grote impact kunnen hebben, de vonk slaat over en er is een grote maatschappelijke verandering.

 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

In vele andere werken in deze tentoonstelling valt hetzelfde op. Namelijk, dat ‘thuis’ niet alleen een plek is voor geborgenheid, maar ook van strijd. Bij de een meer dan bij de ander.

Als ik de route volg door de tentoonstelling kom ik nog een opvallend werk tegen. Dit werk is van Dinh Q le en heet ‘Light and Belief: Sketches of Life from the Vietnam War’. Het hangt aan de muur. Het zijn heel veel fotolijsten aan elkaar gemaakt als een collage. In die fotolijsten zitten allerlei tekeningen gemaakt met verschillende technieken. Op die tekeningen zie ik vaak een mens, meerdere of word er een omgeving geschetst. De tekeningen die je hier kunt zien zijn gemaakt door soldaten tijdens het oorlog voeren.  Het is verzameld door Dinh Q Le.

 

In dit werk zie ik ook weer heel duidelijk de stelling die Gqunta ons eerder vertelde terug namelijk dat 'thuis niet alleen een plek is voor geborgenheid, maar ook van strijd.'

Q le zal deze stelling zeker beamen en onder zijn werk zetten. Waarom?

Omdat de oorlog en waar ze verblijven en leven, hun thuis is op dat moment. Een thuis van strijd, letterlijke strijd namelijk het voeren van oorlog.

 

Wat het verhaal achter deze werken is: Deze installatie toont een geheel ander beeld van de Vietnam-Amerikaanse oorlog (1955-1975) dan die we meestal in de geschiedenisboeken zien. De installatie omvat tekeningen en schilderijen die kunstenaar Dinh Q le in de loop der jaren heeft verzameld in Vietnam. De werken zijn van de hand van Vietnamese soldaten die als kunstenaar tijdens de oorlog de opdracht kregen gevechten te documenteren. Zij tekenden naast specifieke soldaten, ook de dagelijkse werkzaamheden en het gewone leven aan het oorlogsfront. Menig soldaat liet zich portretteren voor het geval hij kwam te overlijden. De veelal jonge strijders ogen bekommerd, opdat hun familie hen zou herinneren als een gelukkig persoon en niet in al hun oorlogsellende. In Q le’s selectie van de werken ligt de nadruk op de belevingen en ervaringen van de Vietnamese soldaat als individu. De documentaire die in dezelfde ruimte te zien is toont interviews met enkele kunstenaar-soldaten. De interviews worden afgewisseld met animaties die de bestaande tekeningen voorzien van bewegende elementen.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

De mooie samenkomst van deze twee werken is dat ze heden en geschiedenis zijn en laten zien. Hierdoor is te zien dat vroeger en nu de dreiging van geweld in de Zuid-Afrikaanse postapartheid samenleving erg actueel was/is.

 

Na het zien van alle werken loop ik voldaan naar de uitgang van De Kerk en sluit ik mijn tentoonstelling bezoek af.

 

De tentoonstelling ‘Living, Forgiving, Remembering’ is te zien tot 17 januari 2021. Kijk voor meer informatie op https://www.museumarnhem.nl/nl

​

​

​